इस्टोनिया शिक्षण व्यवस्था
PISA (प्रोग्राम फॉर इंटरनॅशनल स्टूडंट असेसमेंट) संबंधित OECD च्या आकडेवारीनुसार, 2018 च्या परीक्षेमध्ये एस्टोनियाचे विद्यार्थी गणित व वाचन यामध्ये युरोपीयन देशांत प्रथम क्रमांकावर आणि विज्ञान अभ्यासात तिसऱ्या क्रमांकावर आहेत .
सिंगापूर ,जपान तसेच युरोपातील फिनलंड या उत्तम शिक्षण देणाऱ्या देशांप्रमाणेच इस्टोनिया हासुद्धा उत्कृष्ट दर्जाचे शिक्षण देणारा देश आहे .या देशामध्ये विद्यार्थ्यांची PISA चाचणीमध्ये सर्वोत्कृष्ट सातत्यपूर्ण गुणवत्ता दिसून आलेली आहे .
सर्वप्रथम इस्टोनिया देशाविषयी माहिती घेऊया
इस्टोनिया, ईशान्य युरोपमधील देश, तीन बाल्टिक राज्यांपैकी सर्वात उत्तरी. एस्टोनियाच्या क्षेत्रामध्ये सुमारे 1,500 बेटे आणि बेटे समाविष्ट आहेत; यापैकी दोन सर्वात मोठी बेटे, सरेमाआ आणि हिउमाआ, एस्टोनियाच्या पश्चिम किनारपट्टीपासून दूर आहेत.
ईशान्य युरोपमध्ये स्थित, एस्टोनिया बाल्टिक समुद्रात बाहेर पडतो, जो देशाच्या उत्तर आणि पश्चिमेकडे वेढला जातो. पूर्वेस एस्टोनिया रशियाच्या सीमेवर आहे - मुख्यत: नार्वा नदी व लेक्स पेपस , टायप्लोय आणि स्स्कोव्ह — आणि दक्षिणेस लाटव्हियाच्या सीमेवर आहे.
एस्टोनिया देश 20 ऑगस्ट 1991 रोजी सोव्हियेत संघ रशिया पासून स्वतंत्र झाला 1 मे 2004 रोजी युरोपियन संघात विलीन झाला. या देशाचे क्षेत्रफळ 45228 चौरस मीटर इतकी आहे. 2019 नुसार लोकसंख्या 13,26,000 एवढी आहे. ह्या देशाची इस्टोनियन ही प्रमुख भाषा असून शंभर टक्के साक्षर असणारा युरोपियन देश आहे.
शिक्षण व्यवस्था
एस्टोनियामधील आजचे शिक्षण सामान्य, व्यावसायिक आणि छंद शिक्षणामध्ये विभागलेले आहे. शिक्षण व्यवस्था चार स्तरांवर आधारित आहे ज्यामध्ये पूर्व-शाळा, मूलभूत, माध्यमिक आणि उच्च शिक्षण समाविष्ट आहे. शाळा आणि सहाय्यक शैक्षणिक संस्था यांचे विस्तृत नेटवर्क स्थापित केले गेले आहे. एस्टोनियन शैक्षणिक प्रणालीमध्ये राज्य, नगरपालिका, सार्वजनिक आणि खाजगी शैक्षणिक संस्था असतात. एस्टोनियामध्ये सध्या 589 शाळा आहेत.
एस्टोनियामधील शैक्षणिक उच्च शिक्षण तीन स्तरांमध्ये विभागले गेले आहे: पदवी अभ्यास, पदव्युत्तर अभ्यास आणि डॉक्टरेट अभ्यास. काही विशिष्टतेमध्ये (मूलभूत वैद्यकीय अभ्यास, पशुवैद्यकीय, फार्मसी, दंतचिकित्सा, आर्किटेक्ट-अभियंता आणि एक वर्ग शिक्षक कार्यक्रम) बॅचलर्स आणि मास्टरची पातळी एक घटकात एकत्रित केली जातात. तसेच सार्वजनिक विद्यापीठांमध्ये उच्च शिक्षण संस्थांपेक्षा जास्त प्रमाणात स्वायत्तता आहे.
नवीन अभ्यासक्रम तयार करू शकतात, प्रवेश अटी व शर्ती स्थापन करू शकतात, अर्थसंकल्प मंजूर करू शकतात, विकास आराखड्यास मान्यता देऊ शकतात, रेक्टरची निवड करू शकतात आणि मालमत्तेसंदर्भात मर्यादित निर्णय घेऊ शकतात.
शिक्षण संस्था
एस्टोनियामध्ये सार्वजनिक आणि खाजगी विद्यापीठे आहेत. सर्वात मोठी सार्वजनिक विद्यापीठे म्हणजे तारु युनिव्हर्सिटी, टॅलिन युनिव्हर्सिटी ऑफ टेक्नॉलॉजी, टॅलिन युनिव्हर्सिटी, एस्टोनियन युनिव्हर्सिटी ऑफ लाइफ सायन्सेस, एस्टोनियन अकॅडमी ऑफ आर्ट्स, एस्टोनियन अ‍ॅकॅडमी ऑफ आर्ट्स, म्युझिक अँड थिएटर आणि सर्वात मोठे खाजगी विद्यापीठ ऑडिएंटस आंतरराष्ट्रीय विद्यापीठ आहे.
एस्टोनियन अकॅडमी ऑफ सायन्सेस ही एस्टोनियाची राष्ट्रीय विज्ञान अकादमी आहे. 1990 च्या दशकाच्या उत्तरार्धात एस्टोनियाचा आयटी उद्योग तारू आणि टॅलिन येथे स्थापित झाला. 1980 च्या दशकात सोव्हिएत युनियनच्या वेगवेगळ्या मंत्रालयांसाठी सॉफ्टवेयर अभियांत्रिकी मानक विकसित करण्यासाठी एस्टोनियन तज्ञांनी योगदान दिले.
2018 च्या आंतरराष्ट्रीय शैक्षणिक मूल्यांकनासाठी (पीआयएसए) ताज्या अहवालात, एस्टोनियाची शिक्षण प्रणाली जगात तिसरे आणि युरोपमधील सर्वोत्कृष्ट आहे.
ह्या देशातील शिक्षण व त्याविषयीची माहिती आपण पुढील लेखात पाहणार आहोत.
क्रमशः
सचिन बाजीराव माने.
आरफळ सातारा.
1 टिप्पण्या